Номон Ханы мөргөлдөөн
(The Asahi Shimbun, YASUJI NAGAI) Монголын нийслэл Улаанбаатараас зүүн тийш 1,200 км талд нуувч нүхнүүдийг цувруулан ухсаныг харж болно. Энд хүрэх гэж 3 хоног бартаа саадтай замаар явна. Нүхлэгдсэн энэ газрыг агаараас харж байж л учир холбогдлыг нь ойлгоно. 1939 онд газар нутгийн маргаанаас үүдсэн уг газрын нэрээр түүхэнд Номон Ханы мөргөлдөөн хэмээн нэрлэгдсэн байлдааны ажиллагаа энд болсон. Бидний өмнө байлдааны талбараас үлдсэн газар байв.
Хуучин Манж улс болон Японы хамтарсан арми хуучнаар Зөвлөлт холбоот улс болон Монгол улсын эсрэг байлдсан юм. Япончууд Номон Ханд бут цохигдож сүйрсэн. Талд ухсан 10 метрийн голчтой эдгээр нүхэн нуувчинд улаан арми зэвсэг, хангалтаа хадгалдаг байжээ. 200 орчим ийм нүхийг шатрын хөлөг мэт ухжээ. Энэ БНХАУ-тай хиллэдэг зурваст байдаг тул онгоц нисэх нь хориотой. 2019 оны тавдугаар сард Асахи Шимбун хэвлэлийн сурвалжлагч оролцсон судалгааны багийн дроноор авсан зургаас энэ газрыг бүрэн харах боломжтой болсон юм.
Халхын голын зүүн талд хойноос урагшаа чиглэлтэй 7 км газрыг хамарсан нийтдээ 1,430 тойрог нуувч, үүний 200 орчим нь шатрын хөлөг мэт байршсан байгаа нь геодезийн хиймэл дагуулын зургаас мэдэгдэж байв. Дийлэнх нуувчыг толгодын налуу энгэрт ухсан нь зүүн талд байрласан эзэн хааны армиас далдлах зорилготой байжээ. Нүхэн нуувчын урд хэсэгт бусдаас илүү том тойрогтой чонын тавхай хэлбэртэй 4-5 нуувчууд байна. Судалгааны багийн ахлагч, 2009 оноос хойш энэ газарт орших байлдааны эд, үлдэгдлийг судалсан Хисаяа Оказаки тайлбарлахдаа зөвлөлтийн арми хүнд их буунуудаа эдгээр нуувчид байрлуулж байсан гэв.
Осакази энэ газрыг олон жилийн турш судалж байгаа тул түүнд уг газрын зургийг авах болон нарийвчилсан шинжилгээ хийх зөвшөөрөл олгожээ. Улсын хилтэй маш ойр байгаа газар үүнийг хийх зөвшөөрөл тэр бүр олгодоггүй байна. Хэдэн метрийн зайтай хажуу талдаа сумны нүхтэй М-36 хэмээх зөвлөлтийн армийн цэргийн дуулга хэвтэж байлаа. Зэвэрч цөмөрсөн дуулга мөргөлдөөнөөс хойш 90 орчим жил өнгөрснийг илтгэж байв.
Японы тал 1939 оны 8-р сард өөрөөс хэд дахин илүү хүчтэй зөвлөлтийн армид бут ниргүүлсэн билээ. Хоёр тал нийтдээ 16,000 цэргээ алдсан. Сүүлийн жилүүдэд зарим судлаачид Номон Ханы мөргөлдөөн нь дэлхийн 2-р дайны жинхэнэ эхлэл байсан хэмээн тайлбарлах болсон.
.jpg)
Сэтгэгдэл0
АНХААР!
Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд said.mn хариуцлага хүлээхгүй.