Ардчилсан намд ан цав гараад удаж байна. Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө эвлэнэ байгаа гэж цөхөртөл хүлээсэн ч тусыг ололгүй С.Эрдэнийн нам, Ц.Тувааны нам тус тусдаа нэр дэвшигчээ тодруулав.
Н.Алтанхуяг, С.Эрдэнэ нарын материалыг тус тусынхаа шугамаар Үндэсний аудитад хүргүүлжээ. Дорж, Дондог, Долгор хэнийг ч, хэдийг ч шалгаруулаад тийш нь явуулж болно л доо. Гэхдээ СЕХ нэгийг нь л дэвшүүлнэ. Дэвшүүлэхгүй ч байж мэднэ. Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн 5.5-д “Монгол Улсын Их Хуралд суудал бүхий улс төрийн нам дангаараа, эсхүл хамтран Ерөнхийлөгчид нэг хүнийг нэр дэвшүүлэх эрхтэй.” гэсэн заалт бий.
Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн 27.1-д “Намаас нэр дэвшүүлэх асуудлыг тухайн намын төлөөллийн төв байгууллага хуралдаанаараа хэлэлцэж, нууцаар санал хурааж, олонхын саналаар шийдвэрлэнэ.” гэсэн заалтыг СЕХ барьж нэр дэвшигчийг бүртгэнэ.
СЕХ үүнийг шийдэхэд тийм ч их төвөгтэй биш. УИХ-ын Тамгын газраас АН УИХ-д суудалтай эсэхийг лавлана. Дээд шүүхээс АН бүртгэлтэй эсэхийг лавлана. Дээд шүүхэд бүртгэлтэй хүчин төгөлдөр намын дүрмээс төлөөллийн төв байгууллага юу болохыг тодруулна. Ардчилсан нам 2017 онд Намын дүрмээ шинэчлэн баталж, Дээд шүүхэд бүртгүүлсэн. Намын дүрмийн дагуу Ардчилсан намын төлөөллийн төв байгууллагыг Үндэсний бодлогын хороо хэмээн томьёолсон байгаа. Ардчилсан намын дүрмийн дагуу Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчийг Их хурлаараа хэлэлцэн батламжлах учиртай. Ц.Тувааны болон С.Эрдэнийн хоёр салаа намын аль ҮБХ нь хүчин төгөлдөр вэ гэдгийг МАН-ын цагаан байр шийдчих биз дээ.
Үндсэн хуулийн цэц, УИХ, СЕХ, УИХ-ын гишүүд нь элбэж байгаад Үндсэн хуулиа хүчиндчихдэг нийгэмд амьдарч байгаа бид хууль дүрэм яриад тусыг олохгүй. Удирдлага цагаан байранд байгааг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Тийм болохоор энд С.Эрдэнийн нам, Ц.Тувааны намын нэр дэвшигч дэвшинэ дэвшихгүй гэхээс хэн нь дэвшвэл хэнд нь хожоотой талаар товчхон өгүүлье.
Энэ удаагийн сонгуульд УИХ-д суудалтай дөрвөн намаас хоёр нам нь хамтарснаар гурван нэр дэвшигч өрсөлдөхөөр болсон. Тэгэхээр гурвалыг хоёр янзаар зурж үзье.
Энэ тохиолдолд С.Эрдэнэ, У.Хүрэлсүх хоёр хэн хэн нь нийгэмд хүлээн зөвшөөрөгдөхөөсөө зөвшөөрөгдөхгүй нь дийлэнх тул “ЦАГААН” сонгууль болох магадлал тун өндөр. С.Энхбат бол жин дарахгүй. Нийслэлээс багахан санал зулгааж, У.Хүрэлсүхэд жийрэг болж өгөх тохироогоор орж ирсэн сул хүн.
У.Хүрэлсүх, Н.Алтанхуяг, С.Энхбат
Энэ тохиолдолд цагаан сонгууль болохгүй. Ялагч нь У.Хүрэлсүх. МАН сонгуулийг хоёр үе шаттай явагдана гэж тооцсоноос дахин нэр дэвшилт явагдана гэж төлөвлөөгүй. Өөрөөр хэлбэл, тэдэнд цагаан сонголт гэсэн хувилбар байхгүй. Иймээс МАН-ын цагаан байшингаас С.Эрдэнийг биш Н.Алтанхуягийг дэвшүүлэх чиглэл ирэх болов уу даа. Судалгаагаар У.Хүрэлсүх нийслэлд унана гэсэн дүн гарч байгаа учраас С.Энхбатыг нейтралдуулж оруулж ирсэн. Үндсэндээ энэ удаагийн сонгуульд Ардчилсан намаас Н.Алтанхуяг нэр дэвшигчийг бүртгэж авсан тохиолдолд нэгийн эсрэг гурван нам нэгдэж өрсөлдөнө гэсэн үг.
Харин С.Эрдэнийг бүртгэж, өрсөлдөхөөр боллоо гэхэд 4:0 харьцаатай сонгууль л болно. Үүнийг ард түмэн хэзээ ч хүлээн зөвшөөрөхгүй. МАН-д одоо үймээн самуун шиг хэрэггүй зүйл байхгүй.
Үе үеийн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд МАН нэр дэвшигчийнхээ эсрэг ажилладаг гэм биш зантай хүмүүс. Н.Энхбаяр, М.Энхболд гэх мэт. Харин энэ удаагийн сонгуульд тэд энэ аргаасаа татгалзаж байгаа бололтой юм. Учир нь Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу Ерөнхийлөгчөөр ажиллах хугацаа зургаан жил болсон нь тэдэнд ийм сэдэл өгсөн. Нэг үгээр тэд У.Хүрэлсүхийг дэвшүүлэн зайлуулах нь гэм хор, өртөг зардал багатай тул задгай сансар луу хөөргөж байгаа төдий.
Сонгуулийг хамгийн ихээр хүсэн хүлээж, байж ядагсад МАН дотор нь язганаж байгаа. Сонгуулийн маргааш л У.Хүрэлсүхээс намаа авч, Засагаа унагана.
Тэгвэл нөгөө талд Х.Баттулга “Ерөнхий сайд” болж эргэж ирнэ гэсэн айдас МАН-ынханыг амраах шинжгүй өрнөж байна. Түүнд бууж өгнө гэсэн ойлголт байхгүй. Тэр зүгээр л мэхний хувилбараа боловсруулж байгаа л төдий. УИХ-ын 28 дугаар тойргийн нөхөн сонгууль ирэх аравдугаар сарын 10-нд явагдахаар тов батлагдсан. Х.Баттулга УИХ-ын гишүүн болоод ороод ирэхийг хэн ч үгүй гэхгүй. АН-аас квот өгдөггүй юмаа гэхэд бие даагаад нэр дэвшсэн ч гараас гардаггүй, хөлд ордоггүй хүүг арчаад ороод ирнэ.
УИХ-ын гишүүн болсон ч, болоогүй ч Х.Баттулга Ардчилсан намаас анхаарлаа холдуулахгүй л байх. Магадгүй намаа удирдаж 2024 оны УИХ-ын сонгуульд ороод ирвэл яах вэ?
Маш хүчтэй, бүр дэндүү хүчтэй Ерөнхий сайд болно. МАН хэт аархаж бүгдийг хамж овоолсон Ерөнхий сайдын эрх мэдлийг тараах боломж цаг хугацааны хувьд гарахгүй л болов уу.
Эцэст нь, У.Хүрэлсүх улстөр дэх сүүлийн цаг хугацаагаа хэрхэн бүтээх нь АН-ын нэр дэвшигч хэн бэ гэдгээс шууд хамаарна.
.jpg)
Сэтгэгдэл15
АНХААР!
Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд said.mn хариуцлага хүлээхгүй.